60 GODZIN, 6 ETCS
III rok, semestr zimowy
Motta:
„Można bez masła, można bez kury, ale nie można żyć bez kultury” (i bez jej teorii – BF)
hasło 1-majowe kulturoznawców wrocławskich z czasów ancien regime’u.
„Ogólnie można uznać pojęcie za tak zakorzenione w myśleniu antropologicznym, że możemy nazwać antropologiem kogoś, kto ma zwyczaj używać terminu ”
Wagner
„Antropolodzy nie zawsze świadomi są w takim stopniu, w jakim mogliby być, że choć kultura istnieje na straganie kupieckim, w górskim forcie czy na pastwisku dla owiec, to antropologia istnieje w książce, artykule, wykładzie, wystawie muzealnej, a obecnie czasem też w filmie”
Geertz
„Dlaczego ausgerechnet guziki na rękawach? Jest rzeczą oczywistą, że istnieje nieskończenie wiele możliwych ozdób, które spełniałyby stawiane wymogi. Dlaczego właśnie guziki? Dlaczego właśnie u dołu rękawa?”
Gellner
przedmiot obligatoryjny dla specjalizacji AW.ADL;
fakultet dla Studentów spoza specjalizacji; ze względu na potrzebę odpowiedniego przygotowania do tych zajęć (teorie socjologiczne, zaliczenie obligatoryjnej antropologii na I roku; wskazane też jest zaliczenie wykładu z „Pierwszych szkół antropologicznych i ich mistrzów” lub równorzędnego) zapraszamy od III roku studiów;
uwaga I: nie można zaliczać tylko wykładu lub tylko ćwiczeń, ponieważ przedmiot stanowi całość, a zdarza się, iż wątki z wykładu w naturalny sposób przechodzą na ćwiczenia
uwaga II: uzupełnieniem, rozszerzeniem, kontrapunktem dla zajęć są wyłady prowadzone zarówno w ISNS, jak i poza nim – zachęcam do korzystania z tej oferty; ponadto radzę: przeglądać archiwum na tej stronie (ciekawe teksty również teoretyczne, pracowników, magistrantów, studentów specjalizacji), prasę fachową tradycyjną i internetową, oraz strony antropologiczne w internecie, a także od czasu do czasu brać udział w konwektyklach atropologicznych (ogłoszenia) nie od rzeczy byłoby również zaangażować się w prace naszego Koła Naukowego(o kole naukowym) oraz postarać się o możlwość postudiowania na stypendium zagranicznym (oferta stypendialna)
wykład - prof. UW Barbara Fatyga - 30 godzin, 3 ECTS;
egzamin ustny, obligatoryjny na ścieżce, obejmuje materiał wykładowy, ćwiczeniowy i listę lektur do egzaminu – por. niżej; oczywiście, im więcej lektur uskrzydlających, tym lepsze wyniki;
ustne kolokwium tylko z materiału wykładowego przewidziane jest dla osób spoza ścieżki;
w trakcie wykładu można zadawać pytania lub dzielić się uwagami (wykład – w zależności od liczby słuchaczy – może przybierać formę konwersatorium);
ćwiczenia - prof. UW Barbara Fatyga, 1 grupa ćwiczeniowa do 25 osób, (w rezerwie: dr Marcin Sińczuch) – 30 godzin, 3 ECTS;
zaliczenie na stopień; aby zaliczyć zajęcia trzeba:
- oddać w terminie 2-tygodniowym od daty zamówienia, kolejno, co najmniej trzy krótkie prace pisemne; do 5 stron znormalizowanego wydruku komputerowego (ogólne zasady studiowania antropologii współczesności); por. niżej o tematach prac;
- czytać lektury i być przygotowanym do dyskusji oraz twórczego użycia wiedzy w niespodziewany sposób indywidualnie i grupowo (!?);
Cele zajęć:
- przekazanie podstawowej wiedzy dotyczącej współczesnych teorii antropologicznych i ich korzeni (oczywiście), ale również „przepracowanie” jej wspólnie ze studentami; ma służyć, co także oczywiste, przygotowaniu do samodzielnego poruszania się po „wzburzonych wodach teorii”;
- zgodnie z tradycyjnymi koncepcjami nauczania chodzi więc również o „oswojenie” z teorią, które zaowocuje zbiorem indywidualnych stanów opisanym przez wybrane motta; ale to nie wszystko, patrz niżej;
- chodzi także – i to jest jeden z najważniejszych celów – o nabycie umiejętności wiązania hoch-explosiv-theoretisch myślenia z rozwiązywaniem problemów „przyziemnych” w rodzaju Gellnerowskich Guzików (por. motta) czyli o dostrzeganie związków między teorią i praktyką (empirią); zbliżanie się do tego celu jest kontynuowane w trakcie obligatoryjnego (na specjalizacji) konwersatorium „Teoria kultury a świat życia codziennego” (semestr letni);
- odmianą opisanej wyżej zdolności, której warto się nauczyć, jest dostrzeganie nie tylko piękna, elegancji, błędów i absurdalności teorii lecz przede wszystkim ich wartości (jako inspiracji, punktu odbicia lub np. worka treningowego) dla myślenia o współczesnej kulturze i jej badania;
- zakładam na podstawie obserwacji dotychczasowej praktyki, iż przyswojony na zajęciach sposób obcowania z teorią zaowocuje łatwiejszym dialogiem podczas seminariów magisterskich.
ogólna charakterystyka wykładu i ćwiczeń
Wykład jest oparty na założeniu, iż jego Uczestnicy mają już podstawową wiedzę dotyczącą klasycznych teorii antropologicznych (od odkrywców, konkwistadorów, kupców i misjonarzy przez pierwsze szkoły ewolucjonizm, dyfuzjonizm i funkcjonalizm) oraz przybliżone pojęcie o tym czym jest antropologia jako nauka. Dlatego zaczynamy od strukturalizmu, z którego, w związku z którym (lub w opozycji do którego), rozwijają się współczesne teorie antropologiczne. Dużo uwagi poświęca się tutaj także tzw. paradygmatowi semiotycznemu w badaniach kultury, albowiem bez podstaw trudno wiedzieć co się mówi, kiedy zaczyna się dywagować o symbolach, znaczeniach, interpretacji, itp. Wykład jest zorgaznizowany jako typowy – aczkolwiek zdecydowanie autorski – „przewodnik po teorii”. Kontynuacją i przedłużeniem tej problematyki – w swobodniejszej formie konwersatorium- jest obligatoryjny na specjalizacji przedmiot „Teoria kultury a świat życia codziennego”. Przypominam, iż wszystkie zajęcia są „skomunikowane” ze sobą, tzn. wątki poruszane tutaj są rozwijane lub przywoływane tam w innych kontekstach.
Pewne novum wprowadzone jest natomiast do ćwiczeń (jest to, z jednej strony ukłon w kierunku koncepcji„współczesnego studenta”; z drugiej – jak się okazuje możliwość lepszej realizacji celów zajęć – por wyżej). Novum to polega na połączeniu „aktywizującej” formy ćwiczeń (gry i zabawy, docelowo część zajęć przed ekranem peceta) z jak najbardziej tradycyjną formą, której podstawą jest ZNAJOMOŚĆ ZADANEJ LEKTURY (inaczej NIC nie ma sensu).
uwaga: sposób prezentacji zajęć, ze względu na opisany wyżej ich charakter, łączy w mini-bloczki wykłady i ćwiczenia – tak moim zdaniem łatwiej zobaczyć „o co chodzi”. Układ literatury także więc jest tutaj szczególny: po każdym module podaję lekturę obowiązkową na ćwiczenia (O), lekturę dodatkową – do egzaminu (D) i uskrzydlającą (U) – dla przyjemności obocowania z tekstem. Lektury często podaję wg starszych wydań, więc aby zapobiegać kłopotom z odszukiwaniem tekstów, dostajecie Państwo nie tylko strony lecz i tytuły tekstów. W przypadkach, w których w nowszych wydaniach mogło dojść do „kastracji” tekstów, proszę się posługiwać wydaniem zalecanym tutaj.
wykład i ćwiczenia – tematy kolejnych zajęć wraz z lekturami obowiązkowymi i dodatkowymi (do egzaminu) i uskrzydlającymi (dla przyjemności):
1.W. Strukturalizm – charakterystyka ogólna, pojęcie struktury; stary i nowy strukturalizm, główne nurty poststrukturalizmu. Zaczynam od ideii struktury, pojęć, które jej towarzyszyły i towarzyszą oraz zróżnicowań i trajektorii strukturalizmu, kończę na omówieniu głównych rysów naukowego dorobku Claude’a Lévi-Straussa (zwanego dalej w skrócie CLS);
1.Ć. Główne problemy strukturalizmu CLS: struktury powierzchniowe i głębokie, opozycje binarne, koncepcja umysłu ludzkiego, teoria wymiany. Te pierwsze ćwiczenia – siłą rzeczy – będą traktowane jeśli chodzi o znajomość lektury jeszcze ulgowo; po trosze będą także kontynuacją problematyki wykładu; spróbujemy już natomiast sami poszukać przykładów struktur głębszych (może nie od razu głębokich) i bardziej powierzchniowych.
literatura:
O
1) C. Lévi-Strauss, Antropologia Strukturalna, Warszawa 1970, Wstęp i przedmowa, ss. 5-52.
D
1) A.Paluch, Claude Lévi-Strauss, (w:) tegoż, Mistrzowie antropologii społecznej. Rzecz o rozwoju teorii antropologicznej, Warszawa 1990.
U
1) E.Gellner, O strukturalizmie, (w:) tegoż, Pojęcie pokrewieństwa i inne szkice, Kraków 1995.
2) proszę też przypomnieć sobie lub przeczytać: M.Mauss, Szkic o darze, (w:) tegoż, Socjologia i antropologia, Warszawa 1973 i nast. wyd., to zupełnie niezwykła i b. przyjemna lektura.
3) z archiwum tekstów: B.Fatyga, Wymiana i „teatr dobroczynności czyli troszkę teorii, (w:) tejże, Program „dzielimy się tym, co mamy” 1994-1997. O możliwościach wymiany między wsią i miastem oraz o „teatrze dobroczynności”, Lublin-Warszawa 1997.
2.W. CLS: główne wątki antropologii strukturalnej, analiza strukturalna jako (jednak) teoria i jako metoda. Oprócz kontynuacji przedstawiania założeń antropologii strukturalnej podczas tego wykładu szczególnie eksponuję problematykę analizy strukturalnej. Przedstawiam też jej ewentualne dzisiejsze modyfikacje i zastosowania.
2.Ć. Słownik pojęć CLS: w trakcie ćwiczeń pobawimy się „dla naprzykładu” z jedną parą takich pojęć, np.: natura i kultura;
uwaga: tu pojawia się pierwsza wymagana do zaliczenia ćwiczeń praca: analiza strukturalna tekstu (do tej pory były to baśnie, np. o królewnie Śnieżce lub Czerwonym Kapturku);
literatura:
O
1) K. Pomian, Słownik pojęć, (w:) C. Lévi-Strauss, Antropologia Strukturalna, Warszawa 1970, 511-559;
2) E.Leach, Struktura mitu, (w:) tegoż, Lévi-Strauss, Warszawa 1998, ss.71-113.
D
1) E.Leach, Lévi-Strauss, Warszawa 1998, całość.
U
1) archiwum - wybrane prace studenckie – analizy baśni; jako „bonus” – tekst dr Sińczucha o 4 pancernych;
2) C. Lévi-Strauss, Sonata dobrych manier, (w:) Z.Sokolewicz (red.), Etnologia, Warszawa 1969. Ten tekst może pomóc w przygotowaniu pracy zaliczeniowej (!)
3.W. Językoznawcze, semiotyczne i literaturoznawcze źródła strukturalizmu CLS. Tu nastąpi zarazem dodatkowe wprowadzenie, głównie w problematykę językoznawczą i semiotyczną, która w dalszym ciągu będzie niemal stałym tłem niniejszego wykładu; podstawą będą, oczywiście, poglądy De Saussure’a i Jakobsona, a także Peirce’a;
3.Ć. Langue i parole, pojęcie znaku, typologie znaków, funkcje języka. Zabawa będzie dotyczyć praktyki kulturowych translacji i/lub sprawdzania funkcji języka. Nie wykluczone, iż odwołamy się np. do przykładów z internetu i kategorii oralności i piśmienności, albo też pobawimy się metaforami i metonimiami.
literatura:
O
1) R. Jakobson, W poszukiwaniu istoty języka, t.I, Warszawa 1989, ss.51-74.
D
1) P.Guiraud, Semantyka, Warszawa 1976, (seria Omega).
2) V. Turner, Badania nad symbolami, (w:) w:) M.Kempny, E.Nowicka (red.),Badanie kultury.Elementy teorii antropologicznej, Warszawa 2003.
U
1) Przypomnienie: E.Sapir, rozdziały: język, mowa jako rys osobowości, status lingwistyki jako nauki (w:) tegoż, Kultura, język osobowość, Warszawa 1978.
2) Z.Bokszański, A.Piotrowski, M.Ziółkowski, Socjologia języka, Warszawa 1977.
4.W. Totemizm i tabu w ujęciu CLS. Tematem przewodnim jest spór o totemizm w antropologii; na tym tle przedstawione są koncepcje CLS. Wykład jest powiązany w istotny sposób z ćwiczeniami (por. niżej).
4.Ć. Systemy symboliczne i waga badań nad pokrewieństwem na przykładzie organizacji dualistycznych.Opierając się na lekturze spróbujemy odtworzyć koncepcję organizacji dualistycznych. W zabawie wygra to plemię, które przeżyje.
literatura:
O
1) C. Lévi-Strauss, Antropologia Strukturalna, Warszawa 1970, roz. Czy istnieją organizacje dualistyczne, ss. 201-235.
D
1) R.Firth, System pokrewieństwa na przedmieściach Londynu, (w:) Z.Sokolewicz (red.), Etnologia, Warszawa 1969.
U
1) C. Lévi-Strauss, Totemizm dzisiaj, Warszawa 1998.
5.W. Teorie mitu.Ten wykład jest także nieco luźniej związany z CLS, ponieważ jest pomyślany jako przegląd koncepcji mitu w antropologii i dopiero na tym tle prezentowane jest ujęcie mitu przez CLS. Omówione zostaną także relacje mitu z rytuałem i ceremonią.
5.Ć. Koncepcja „myśli nieoswojonej”, bricoleur i trójkąt kulinarny. Spróbujemy poszukać we współczesności przykładów nieoswojonego myślenia oraz pobawić się trójkątami (nie tylko kulinarnymi). Omówimy także pierwsze prace zaliczeniowe (analizę strukturalną).
literatura:
O
1) C. Lévi-Strauss, Myśl nieoswojona, Warszawa 1969, ss.5-55; 405-407; roz.: Wiedza konkretu; Dodatek (o dzikim bratku).
D
1) E.Leach, Ostrygi, wędzony łosoś i ser Stilton, (w:) tegoż, Lévi-Strauss, Warszawa 1998.
2) E.Mieletinski, Najnowsze teorie mitu i rytualno-mitograficzne pojmowanie literatury, (w:) tegoż, Poetyka mitu, Warszawa1981.
U
1) A.Van Gennep, Obrzędy przejścia, (w:) Z.Sokolewicz (red.), Etnologia, Warszawa 1969.
2) M.Buchowski,W.Burszta, , (w:) tychże, O założeniach interpretacji humanistycznej,Warszawa 1992.
3) C.Geertz, Rytuał a zmiana społeczna, (w:) M.Kempny, E.Nowicka (red.),Badanie kultury.Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, Warszawa 2004.
4) V.Turner, Liminalność i communitas, (w:) M.Kempny, E.Nowicka (red.),Badanie kultury.Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, Warszawa 2004.
5) archiwum tesktów, G.Mańko, rozdział z pracy magisterskiej z krytyczną analizą pojęcia rytuału + ten o typologii.
6) B.Fatyga, Śmietnik symboliczny, (w:) A.Jawłowska, M.Kempny, E.Tarkowska (red.), Kulturowy wymiar przemian społecznych, Warszawa 1993.
6.W E.Leach: krytyka Lévi-Straussa, program badań antropologicznych. Nieco oddechu i próba powiązania „algebry” CLS z bardziej pragmatycznym, brytyjskim podejściem. W trakcie wykładu przedstawiam także sylwetkę tego uczonego i jego wizję antropologii oraz badania Leacha w Birmie, jako przykład dynamicznego ujęcia społeczeństwa.
6.Ć. Diada komunikacyjna E.Leacha, problemy translacji. Przeanalizujemy sposób ujmowania znaków przez Leacha, zabawa będzie polegała na odkrywaniu sensu w metaforycznych nonsensach, tworzeniu ciągów metaforycznych i łańcuchów syntagmatycznych oraz wykorzystywaniu polisemii.
uwaga: nadchodzi czas przygotowania drugiej pracy niezbędnej dla zaliczenia: będzie to polegało na umieszczeniu w diadzie komunikacyjnej, a następnie w ciągu metaforycznym i łańcuchu syntagmatycznym wybranego (przeze mnie na dany rok) pojęcia.
literatura:
O
1) E. Leach., A. Greimas, Rytuał i narracja, Warszawa 1989, wstęp + tekst Leacha.
D
1) E.Leach, Dlaczego Mojżesz miał siostrę, (w:) E. Leach, D.A.Aycock, Siostra Mojżesza, Poznań 1998.
U
1) M.Buchowski, Wywiad z profesorem sir Edmundem Leachem, (w:) „Kultura i Społeczeństwo” 1989, nr 3/4.
7.W. Formalizm rosyjski jako inspiracja dla badań antropologicznych. W niniejszym wykładzie pokazuję jak antropologia korzysta z dorobku teoretyków i historyków literatury oraz zwraca się ku badaniu tekstów kultury.
7.Ć. Piotr Bogatyriew: funkcje stroju ludowego i zawołania przekupniów; W.Propp – analiza bajki magicznej. Spróbujemy poodtwarzać funkcje strojów współczesnych w podobny sposób, jak to czynił Bogatyriew oraz przeanalizować przykłady tekstów kultury na wzór Proppa.
literatura:
O
1) P.Bogatyriew, Funkcje stroju ludowego na obszarze morawskosłowackim, (w:) tegoż, Semiotyka kultury, Warszawa1979.
2) W.Propp, Bajki magiczne, (w:) tegoż, Nie tylko bajka, Warszawa 2000.
3) P.Bogatyriew, Okrzyki przekupniów i wędrownych rzemieślników, znaki reklamy, (w:) tegoż, Semiotyka kultury, Warszawa 1979.
D
1) S.Żółkiewski, Bachtin, (w:) tegoż, Teksty kultury, Warszawa 1988.
U
1) Z.Mitosek, Formalizm rosyjski, (w:) tejże,Teorie badań literackich,Warszawa 1995.
8.W. Ujęcie kultury jako pamięci i program badawczy semiotyków tartuskich. W trakcie wykładu syntetycznie przedstawiam ewolucję poglądów Łotmana na kulturę oraz kocepcję „rezerwuaru pamięci”. Ponadto omawiam tematykę i przykłady badań twórców tej szkoły szczególnie interesujące dla natropologa.
8.Ć. Podstawowe pojęcia szkoły tartuskiej: teksty kultury, prymarne i wtórne systemy modelujące, semiotyczny mechanizm kultury. Podczas ćwiczeń poszukamy przykładów działania semiotycznego mechanizmu kultury w jej różnych (raczej niestandardowych) tekstach.
literatura:
O
1) J.Łotman, B.Uspieński, O semiotycznym mechanizmie kultury, w: S. Żółkiewski (red.), Semiotyka kultury, Warszawa 1977, ss.147-170.
D
1) S. Żółkiewski (red.), Semiotyka kultury, Warszawa 1977, ss. 5-64; Przedmowa.
2) 1) J.Łotman, Kultura i eksplozja, Warszawa 1999, słowo wstępne i rozdziały od 1 do 5.
U
1) J.Łotman, Kultura i eksplozja, Warszawa 1999, reszta.
9.W. U. Eco – od semiotyk zdaniowych do semiotyk tekstu; model aktu komunikacyjnego. Jest to charakterystyka podstawowych pojęć określających semiotyczne podejście do badania kultury Eco. Wykład zawiera pewne wątki krytyczne wobec UE oraz przedstawia jego spór z CLS o pojęcie struktury.
9.Ć. Kultura, nie-kultura i antykultura; kultury oparte o plan wyrażania i plan treści. Koncepcja semiotyków tartuskich warta jest dokładniejszego ćwiczenia. Poszukamy współcześnie przejawów kultur opartych na planie wyrażania i planie treści. Tu może trochę polityki.
literatura:
O
1) J.Łotman, B.Uspieński, O semiotycznym mechanizmie kultury, w: S. Żółkiewski (red.), Semiotyka kultury, Warszawa 1977, ss.147-170.
D
1) U. Eco, Nieobecna struktura, Warszawa 1996, rozdziały: Przedmowa, Świat sygnałów, kody ss. 35-98.
U
10. W. Postmodernistyczny przełom w antropologii. W trakcie wykładu zostaną zaprezentowane główne wątki i pojęcia antropologii postmodernistycznej oraz krytyczna analiza dorobku tego nurtu.
10.Ć. Semiotyki tekstu, koncepcje kodu, słownika i encyklopedii. Tu jeszcze zajmujemy się Eco. Bardziej szczegółowo przeanalizujemy koncepcję kodów: w tym krytycznie spróbujemy się przyjrzeć dosyć niefrasobliwemu przykładowi Eco dotyczącemu talii kart. (Przyniosę zabawki – jeśli ktoś ma ciekawe przykłady talii kart do różnych gier także warto je przynieść i pokazać).
literatura
O
1) U. Eco, Nieobecna struktura, Warszawa 1996, rozdział: kody wzrokowe 123-159;
D
1) M.Buchowski, M.Kempny, Czy istnieje antropologia postmodernistyczna, (w:) pod red. tychże, Amerykańska antropologia postmodernistyczna,Warszawa 1999.
U
1) U. Eco, Nieobecna struktura, Warszawa 1996, rozdział: granice semiologii, 375 – 407.
2) P.Rabinow, Wyovrażenia są faktami społecznymi: modernizm i postmodernizm w antropologii, (w:) M.Buchowski, M.Kempny (red.), Amerykańska antropologia postmodernistyczna,Warszawa 1999.
11.W. Krytyka antropologii:Ernest Gellner i Clifford Geertz. W antropologii Gellnera oprócz funkcjonalistycznych wątków najważniejsza wydaje mi się właśnie krytyka – intelektualnie błyskotliwa, nastawiona na tropienie absurdów i uroszczeń; stanowi doskonałą lekcję krytycznego myślenia; Geertz – uważany przez wielu za ojca współczesnej antropologii krytykuje dokonania tej nauki inaczej.
11. Ć. Etnografia – opis- interpretacja czyli jak w antropologii postmodernistycznej realizowany jest postulat „Być tam – pisać tu”. Przeanalizujemy dokładniej problematykę postmodernistycznego badania wraz z jego sukcesami i aberracjami. (Niektóre przykłady są naprawdę zabawne).
literatura
O
1) E.Gellner, Postmodernizm, rozum i religia, Warszawa 1997.
2) C.Geertz, Pokaz slajdów, (w:) tegoż, Dzieło i życia, Warszawa 2000.
3) konkretne teksty do ćwiczeń, ogłoszenia.
D
M. Buchowski, W. Burszta, O założeniach interpretacji antropologicznej, Warszawa 1992, ss.47-68; 90-119.
U
1) reszta Geertza
2) H.Miner, Rytuały cielesne wśród Nacirema, (w:) M.Buchowski, M.Kempny (red.), Amerykańska antropologia postmodernistyczna,Warszawa 1999.
3) P.Bieniek, W.Szumowski, Jak traktować ludzi sikających na środku ulicy w samo południe, (w:) B.Gołębiowski (red.) Życie po polsku czyli o przemianach obyczaju w drugiej połowie XX wieku, Łomża 1998.
12. W. Socjologiczna teoria kultury na przykładzie teorii A.Kłoskowskiej. Koncepcje Pani Profesor zostaną pokazane na tle dokonań polskiej socjologii kultury oraz tego, co obecnie w tej dziedzinie dzieje się w „wielkim świecie”.
12.Ć. Socjologiczne i antropologiczne podejścia badawcze do kultury. Pobawimy się analizami kultury w konkretnych, współczesnych socjologicznych i antropologicznych jej badaniach aby spróbować odpwiedzieć na pytanie o realne podobieństwa i różnice w tych podejściach.
literatura:
O
A.Kłoskowska, Rozumienie kultury, (w:) tejże Kultura masowa.Krytyka i obrona, Warszawa 1980, lub wcześniejsze wydanie.
D
1) A.Kłoskowska, rozdziały: Integracja kultury, społeczeństwo a kategorie kultury, Modele i funkcje symbolicznego komunikowania, (w:) tejże, Socjologia kultury, Warszawa 1981.
U
1) B.Fatyga, Kultura młodzieżowa, kultura dominująca i inne kultury, (w:) tejże, Dzicy z naszej ulicy.Antropologia kultury młodzieżowej, Warszawa1999.
2) S.Żółkiewski, O stosunku kultury i społeczeństwa, (w:) tegoż, Teksty kultury,Warszawa 1988.
13.W. Kulturoznawcze teoria kultury: aksjosemiotyczna i socjoregulacyjna. Przedstawię główne zarysy obu teorii. Z pierwszej wyrasta moje własne stanowisko; do drugiej odwołują się chętnie antropologowie poznańsko-warszawscy.
13. Ć. Możliwości operacjonalizacji pojęć. W trakcie ćwiczeń pobawimy się w operacjonalizowanie kilku wybranych pojęć z teorii omówionych podczas wykładu.
literatura:
O
1) J.Kmita, rozdział Kultura symboliczna, (w:) teogoż, O kulturze symbolicznej, Warszawa 1982.
2) S. Pietraszko, O sferze aksjosemiotycznej (w:) A.Siciński (red.) Problemy teoretyczne i metodologiczne badań stylu życia, Warszawa 1980.
D tym razem nie ma
U
1) S. Pietraszko, Przekazy i wartości, (w:) P.Banaś (red.), Aksjosemiotyka karty pocztowej, Wrocław 1992.
2) M.Buchowski, Kongregacja : rzecz o erozji wiary,(w:) A.Jawłowska, M.Kempny, E.Tarkowska (red.), Kulturowy wymiar przemian społecznych, Warszawa 1993.
14.W. Nowe kierunki badań antropologicznych: antropologia kognitywna. W trakcie wykładu omówione zostaną podstawowe założenia i pojęcia tego nurtu współczesnej antropologii.
14. Ć. Taksonomie i kategorie. Spróbujemy stworzyć kilka różnych taksonomii porównując korzyści poznawcze poszczególnych propozycji (np.:Durkheim i Mauss, CLS).
literatura:
O
1) O.Werner, Wiedza ludowa niekoniecznie rozmyta, (w:) M.Buchowski, W. Burszta (red.), Amerykańska antropologia kognitywna,Warszawa 1993.
D
1) M.Buchowski, W. Burszta, Antropologia kognitywna: charakterystyka orientacji, (w:) tychże (red.) Amerykańska antropologia kognitywna,Warszawa 1993.
U
1) J.W.D Dougherty, Wyrazistość i względność klasyfikacji, (w:) M.Buchowski, W.Burszta (red.) Amerykańska antropologia kognitywna,Warszawa 1993.
2) S.Ortner, O symbolach kardynalnych, (w:) M.Kempny, E.Nowicka (red.),Badanie kultury.Elementy teorii antropologicznej, Warszawa 2003.
15. W. Nowe kierunki badań antropologicznych: antropologia wizualna. Jedna z”najmodniejszych” obecnie subdyscyplin antropologicznych, więc z jednej strony pełno tu inspirujących pomysłów; z drugiej strony jednak – niezłego bełkotu i pomieszania. Spróbuję oddzielaćziarno od plew i wskazać które koncepcje wydają mi się sensowne z punktu widzenia potrzeb badacza terenowego. Ten wątek będzie poprzedzony wprowadzeniem syntetycznie prezentującym znaczenie obrazu w antropologii. (Problematyka analiz obrazu podejmowana jest szerzej w trakcie tegorocznego seminarium magisterskiego dla V roku).
15.Ć. Teoretyczne założenia analizy obrazu. Pobawimy się oczywiście w odczytywanie wykorzystując różne możliwości aby zbadać granice takich interpretacji.
literatura:
O
1) K.Olechnicki, Obraz i wizualność w naukach społecznych (w:) „Kultura i Społeczeństwo” 1999, nr 3.
D
1) R.Bohnsack, Dokumentarna interpretacja obrazu – w stronę rekonstrukcji ikonicznych zasobów wiedzy, (w:) S.Krzychała (red.), Społeczne przestrzenie doświadczenia, Wrocław 2004.
U
1) P.Sztompka, Socjologia wizualna. fotografia jako metoda badawcza, Warszawa 2005.
2) K. Olechnicki (red.), Obrazy w działaniu. Studia z socjologii i antropologii obrazu, Toruń 2003. Z tych obu prac korzystać można do woli, chociaż krytycznie.
3) archiwum teskstów: A.Burakowski, zakończenie pracy magisterskiej, N.Miłuńska, poetyka stron internetowych – fragment pracy magisterskiej. Ponadto proszę o przypomnienie sobie zajęć ze stylów życia odnoszących się do tej problematyki i co mówi Eco o kominikatach ikonicznych.