Standard merytoryczny prac pisemnych:
(śródsemestralnych, zaliczeniowych i magisterskich)
uwagi, ogólne przykłady: archiwum tekstów
Szczegółowe wymagania przekazują w stosownej chwili prowadzący zajęcia. Chciałabym jednak uczulić PT Studentów na kilka kwestii:
1) praca pisemna zawsze powinna na wstępie zawierać jasno sformułowany problem, którym Autor(ka) się zajmuje;
2) streszczanie poglądów innych autorów ma służyć przedstawianiu własnych; jeśli nie ma dyskusji z nimi lub nie pokazuje się po co bierze się od nich pojęcia lub metody nie warto streszczać; lepiej podumać na własną rękę;
3) proszę uważać przy „pożyczaniu” pojęć i metod: jeśli stosujemy w naszej pracy zabiegi triangulacyjne to musimy uważać na kontekst: wbrew pozorom nie wszystko można ze wszystkim łączyć – niektóre teorie wykluczają się już na poziomie założeń, więc pojęcia z nich czerpane także zwykle są trudno uzgadnialne;
4) jeśli wprowadzamy modyfikacje do definicji lub sposobów rozumienia czegoś – musimy to jasno zaznaczyć, żeby czytelnik się orientował co jest naszą myślą, a co nie naszą (wypełnieniu tego wymogu służą też podane tutaj zasady cytowania: standardu formalnego prac pisemnych;
5) język humanistyki jest – jak wiadomo – nieuleczalnie „zainfekowany” przez język naturalny (a obecnie także przez potoczne odmiany języka) proszę świadomie decydować, które pojęcia wymagają definicji i je definiować lub podawać definicje przyjęte za innymi autorami!
6) proszę także zwracać uwagę na fakt, że takie pojęcia, jak np. postawa lub motyw, powszechnie używane w naukach społecznych, mają swoje osadzenie teoretyczne i nie należy ich używać tak, jakby należały do sfery potoczności;
7) jeśli w pracy opisujemy własne badania (również teoretyczne) obowiązuje nas przedstawienie ich metodologii; nawet jeśli było to tylko proste porównywanie tekstów;
8) początkującym Autorom warto polecić zasadę „divide et impera”, co w tym wypadku dotyczy dzielenia większego tekstu na mniejsze fragmenty narracyjne;
9) mniejsze fragmenty tekstu powinny powtarzać kompozycję całości: czyli powinny być zorganizowane od problemu do wniosku lub podsumowania;
10) każda praca pisemna, nawet najmniejsza, powinna zawierać refleksję Autora(ów) na temat przedstawionych w niej tez, metod, uzyskanych wyników;
11) używając teorii (lub tworząc ją) w pracy mającej charakter empiryczny, jesteśmy zobowiązani do pokazania jak ta teoria (lub poszczególne pojęcia) „pracują” w materiale empirycznym; ozdabianie np. prac magisterskich rozdziałami teoretycznymi, które są pisane tylko po to, że tak należy nie ma oczywiście żadnego sensu; jeżeli zatem piszemy na początku standardowy rozdział teoretyczny, to w trakcie i na końcu musimy pokazać do czego nam to posłużyło (w międzyczasie musimy jeszcze dokonać operacjonalizacji pojęć);
12) zwracam tu też Państwa uwagę na fakt, że zarówno style narracji naukowej, jak i metody komponowania prac naukowych są obecnie bardzo zróżnicowane, co nam się akurat podoba i co – jako zespół prowadzący zajęcia dopuszczamy – wobec tego trzeba umiejętnie z tego rodzaju wolności korzystać: przede wszystkim niestandardowe sposoby budowania tekstu naukowego muszą w dalszym ciągu respektować zasady:
- przejrzystego uporządkowania;
- logicznej argumentacji;
- jawności warsztatu;
- poprawności formalnej!!!!
wyjaśnijmy jeszcze co to znaczy standardowy i niestandardowy tekst: przykładowo typowy tekst pracy magisterskiej, tzw. empirycznej, jest zbudowany następująco:
- różne oświadczenia, streszczenia, strona tytułowa, itp. – jak dotąd wiadomości te można uzyskać w sekretariacie. Gdy zostaną sporządzone w formie cyfrowej, zostaną tutaj umieszczone.
- wstęp, w którym postawiony jest problem badawczy, zasygnalizowane jest podejście Autora(ki) (np. paradygmat, w którym praca jest pisana, teorie, na których się opiera, metody i techniki badawcze) oraz przedstawiona jest skrótowo zawartość pracy czyli treść poszczególnych rozdziałów;
część pierwsza pracy obejmuje z reguły:
- rozdział tzw. teoretyczny, w którym omawia się teorie i pojęcia używane (! - por. wyżej) w pracy; dyskutuje się ich wady i zalety z punktu widzenia potrzeb Autora(ki); buduje się w konkluzji zręby własnego podejścia teoretycznego do problemu badawczego;
- rozdział tzw. metodologiczny, w którym przedstawione jest podejście metodologiczne, metody i techniki badawcze zarówno w planie zbierania materiałów, jak i w planie ich analizy i w planie interpretacji; w pracach empirycznych dodatkowo scharakteryzowane są próby (dotyczy to także np. badania tekstów i obrazów), opisane są warunki realizacji badania oraz zamieszczone są uwagi dotyczące wad i zalet przyjętego podejścia, trudności i ograniczeń zrealizowanego badania;
część druga pracy obejmuje:
- przedstawiony w uporządkowany sposób materiał badawczy czyli zawartą w kolejnych rozdziałach analizę i interpretację danych; każdy taki rozdział i podrozdział powinien kończyć się jakąś czątkową konkluzją i zarazem pokazywać co dany fragment pozwala ustalić, na jakie pytania badawcze już daje odpowiedź i jak to się ma do zadania badawczego (czyli powinien nawiązywać do reszty tekstu);
część trzecia to zakończenie pracy: powinno ono zawierać przede wszystkim wnioski zarówno teoretyczne, jak i metodologiczne, więc konieczność nawiązania do dwóch pierwszych rozdziałów jest tu obligatoryjna;
po czym następują aneksy i bibliografia;
typowy tekst pracy teoretycznej jest zbudowany podobnie, z tym, że materiałem analitycznym są teksty a nie empiria;
wariantów niestandardowej kompozycji jest wiele – wskażę przykładowo dwa:
- w pierwszym, narracja jest budowana od analizy faktów, procesów lub tekstów do teorii (własnej lub cudzej);
- w drugim, pojęcia i metody są wprowadzane przy okazji omawiania kolejnych zagadnień, które praca podejmuje;
13) jakie standardy obowiązują Państwa w konkretnych przypadkach ustalane jest ostatecznie podczas zajęć i konsultacji (dyżurów)